Năm nay farm khởi động lại chương trình làm cây giống nên cũng có dịp trao đổi với các bạn nhiều thông tin về cây con. Thường các bạn làm vườn theo hướng thuận tự nhiên, vườn rừng sẽ có xu hướng ưu tiên cây trồng từ hạt hơn là cây ghép. Lý lẽ của lựa chọn này là cây trồng từ hạt khỏe mạnh, khả năng sinh tồn tốt, còn giữ lại được rễ cọc nên sẽ phát triển tốt và bám sâu vào đất sau này,…còn về phần cây ghép thì thường được nhận định là yếu ớt hơn, dễ bị sâu bệnh tấn công hơn, mất rễ cọc nên cây sẽ không bám sâu, dễ gãy đổ. Các lý lẽ này có phần đúng nhưng cũng có một vài thông tin nhầm lẫn mà không có chuyên môn nghe qua thì thấy cũng rất chi là có lý. Nhân tiện mấy nay hay nói về cây con và cũng ngớt ngớt việc vườn nên farm ngồi gõ mấy chữ để mọi người có cái nhìn khoa học hơn vê cây ghép và cây thực sinh nha.
Cây thực sinh: Trồng từ hạt, có sự thụ phấn giữa hoa đực và hoa cái nên mang đặc tính di truyền của cả cây bố và cây mẹ. Chất lượng không xác định trước được vì khó xác định cây bố. Dẫu có xác định được rồi thì kết quả của phép lai cũng muôn hình vạn trạng vì có liên quan đến yếu tố di truyền và phân li. Nói nghe phức tạp chứ hình dung thì đơn giản là vầy: hai người lấy nhau rồi đẻ ra đứa con thì cho đến lúc sanh ra mới biết là con có ngoại hình giống ba hay giống mẹ. Sau đó nuôi cũng lâu lâu qua nhiều giai đoạn trưởng thành rồi mới biết là tính cách giống ai (hoặc có khi không giống ai cả) . Việc chơi xổ số với chất lượng của cây thực sinh là một điểm yếu trong sản xuất đại trà nhưng lại là cơ sở cho các nghiên cứu chọn giống.
Cây ghép: Có nhiều cách ghép khác nhau tùy mục đích nhưng trong sản xuất cây giống thường là sẽ chọn phương pháp ghép nối ngọn. Cụ thể là họ sẽ ươm cây con từ hạt rồi sau đó cắt ngang ngọn và ghép với một giống nào đó mà đã biết rõ năng suất và chất lượng. Cây ghép sẽ có gốc ghép là cây thực sinh còn cành ghép là từ giống đã được chọn trước đó. Năm ngoái sầu riêng có giá ở Tây Nguyên nên người ta thu mua hạt sầu riêng hột là cho mục đích ghép như này. Ưu điểm của cây ghép là ta biết trước được năng suất và chất lượng của cây trưởng thành nên khi làm vườn mà có tính đến kinh tế thì nông dân sẽ chọn cây ghép.
Từ những phân tích trên thì ta thấy cả cây ghép và cây thực sinh không có sự khác biệt về bộ rễ nếu cùng là điều kiện cây con được trồng trong vườn ươm. Tuy nhiên cây thực sinh trồng ở vườn theo kiểu chọc lỗ bỏ hạt (hoặc trồng ra đất khi rễ cọc vẫn còn nằm trong bầu ươm) thì có ưu thế hơn do không bị đứt rễ cọc trong quá trình chăm sóc, di chuyển. Điểm khác biệt giữa hai loại cây là phần ngọn và điều này ảnh hưởng đến tuổi thọ của cây ghép do cành ghép thường có tuổi chung và tuổi riêng của cây lớn hơn so với gốc ghép nên sẽ lão hóa nhanh hơn cây thực sinh.
Biết được ưu và nhược điểm của từng loại cây thì ta sẽ chọn loại phù hợp với nhu cầu gieo trồng của mình. Và cây ghép ngoài nối ngọn cho cây trồng sản xuất thì các kỹ thuật ghép còn lại như ghép bắc cầu, ghép cải tạo giống, ghép trợ lực cho cây chiết,…là những tiến bộ có thể kết hợp với cây thực sinh để cải thiện năng suất, chất lượng cây trồng. Cụ thể là gì thì trong lớp Nông dân thực chiến tháng 9 chúng ta có học nhé. Còn khá sớm để chuẩn bị cho lớp học này nhưng do lịch học kéo dài cả tuần và farm chỉ tổ chức một lớp trong năm nay nên thỉnh thoảng cũng phải nhắc về nó để mọi người nhớ mà sắp xếp lịch. Chi tiết các chương trình trong năm tại đây bạn nhen!